Digilogue x SALT: Türkiye Performans Araştırması

Uzun soluklu bir araştırma sürecinin ilk adımı olan Türkiye Performans Araştırması 1984-1999 web projesi”, 1984’ten 1999’a dek Türkiye’de gerçekleştirilmiş performanslara odaklanıyor.  performansarsivi.org adresinde erişime açılan proje;
1984’ten 1999’a dek Türkiye’de gerçekleştirilmiş performanslara odaklanıyor. Temelinde performans üretimlerini öne çıkaran etkinlikler ile bireysel çalışmaların yer aldığı sergi ve bu süreçte derlenen belgeler ilk kez bir arada sunuluyor. Proje, çeşitli kaynaklardan derlenen bir arşiv oluşturmanın yanı sıra performanslara katılan, katkıda bulunan kişilerle yapılan görüşmeleri de kapsayarak 1984-1999 yılları arasındaki döneme ışık tutuyor ve bir envanter oluşturmayı, Türkiye’de performans üzerine yürütülen araştırmalar için kalıcı bir referans kaynağı olmayı amaçlıyor.

”Sahnede 90’lar” sergisinin ve ”Türkiye Performans Araştırması 1984-1999 web projesi”nin çıkış noktası olan Türkiye’de performans sanatı odaklı bu araştırma, Salt’ın üyesi olduğu Avrupa Müzeler Konfederasyonu L’Internationale’nin ”Our Many Europes [Avrupalarımız]” projesi kapsamında gerçekleştirilmiş; web projesi Zorlu Holding ve Zorlu PSM’nin hayata geçirdiği Digilogue desteğiyle hazırlanmıştır. Projenin, bir literatür niteliği taşıma amacına istinaden yeni bilgi ve kaynaklarla geliştirilmesi ve derinleştirilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda web sitesi, önemli yayınlardan derlenecek muhtelif yazılarla düzenli olarak güncellenmeye devam edecek.

1990’lı yıllarda Türkiye sanat sahnesinde ”disiplinlerarası” kavramının gündeme gelmesiyle öne çıkan etkinliklerde yer alan çoğu sanatçı ve eğitmenin, 1984’ten 1988’e kadar geçen süreçte İstanbul’da faaliyet gösteren Bilsak Tiyatro Atölyesi ile yolları kesişir.



Bilsak’ın eğitimcilerinden Beklan Algan, Ayla Algan ve Erol Keskin, 1988’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları bünyesindeki Tiyatro Araştırma Laboratuarı’nı (TAL) kurar. Buna paralel olarak İngiltere’de oyunculuk eğitimi alan ve uzun yıllar orada yaşayıp sinema, tiyatro ve televizyon alanında çalışan Hüseyin Katırcıoğlu ise 1991’de Ya Da Tiyatro’yu kurar. Akabinde 1993 yılında TAL iş birliği ve desteğiyle gerçekleşen Truva Öyküsü isimli çalışmayı yönetir. Katırcıoğlu’nun 1999 yılındaki vefatına kadar Genel Yayın Yönetmenliğini üstlendiği Assos Gösteri Sanatları Festivali’nin temellerini atan bu çalışma, profesyonel oyuncular ile sahne tecrübesi olmayan Assos yerel halkını birbirlerinden öğrenecekleri ortak bir çalışmaya yönlendirerek bir “kitle tiyatrosu” örneği olarak hazırlanır.



Assos antik kentinin yer aldığı Çanakkale’ye bağlı Behramkale Köyü’nün her köşesini bir sahneye dönüştüren festival aracılığıyla, dünyanın dört bir yanından davet edilen dansçı, müzisyen ve sanatçıların köyde konaklamalarını sağlayarak burada yeni üretimler ortaya koymaları istenir. Behramkalelilerin de dekor, kostüm ve maskelerin hazırlanmasında rol oynadığı festivalde imece usulü çalışmaya dayalı yoğun bir hazırlık döneminin sonunda işler seyirciyle buluşur ve bu sayede tüm Behramkale bir oyun alanına dönüşür.



Assos Gösteri Sanatları Festivali, 2 yıl boyunca her sonbahar düzenlenir. Kurucu ekibin yeniden yapılanma isteği üzerine 1998 yılında düzenlenmez. Kurucusu Katırcıoğlu‘nun vefat yılı olan 1999, festivalin son yılı olur.

Tüm bu süreçte düzenlenen performanslara ve Türkiye’de performans sanatının üzerine yoğunlaşan web projesini incelemek için performansarsivi.org‘u ziyaret edebilirsiniz.