Portekizli sanatçı Soraia Teixeira 5.İstanbul Tasarım Bienali için Kamusal Terapi Araçları adlı eseri tasarladı. Projenin amacı pandemi döneminde aniden sınırlanan fiziksel temas sonucu yara alan insan ilişkilerini güven çerçevesinde yeniden inşa edebilmek. Digilogue’un işbirliğinde arttırılmış gerçeklilik ile birleştirilen proje, tasarımlara dijital bir katman ekleyerek normalleştirilmiş ve kalıplara sokulmuş topluma yeni bir empati perspektifi getirmeyi amaçlıyor.
Tüm canlıları, insanları, doğayı, mikroorganizmaları ve hatta tüm evreni yeniden birbirine bağlama temasını tasarımınızda nasıl gerçekleştirdiniz?
Projem insan ilişkilerini yeniden inşa etmeye odaklanıyor. Güvenin ve insanlar arasındaki temasın restorasyonu. Bence vücuda, yaşadığımız pandemi krizi nedeniyle değil, uzun zamandır yaşadığımız empati krizi nedeniyle tekrar bir araya gelme fırsatı vermek gerekiyor.
Aynı tasarım içinde birden fazla gövde, boyut, vizyon, bakış açısı sahibi olmak sizin için ne ifade ediyor? Bu şekilde tasarlama eğiliminde misiniz?
Tasarım bir hizmet disiplini. Sık sık olanın, kapitalist ve stil aracı olarak kullanılmasının aksine, çok fedakar bir çalışma alanı. Bu nedenle, en adil tarafta uygulandığında tasarımın toplu bir sonuç vereceğini ve daha eşit bir toplumun inşasına katkıda bulunacağını düşünüyorum.
Bienal için eserinizi tasarlarken, küresel kriz ve bugünün dünyasının ekonomik yapıları hakkında kritik bir bakış açısı aldınız mı?
Yaşadığımız küresel kriz, çevresel, sosyal, ayrıştırıcı ve eşitsiz politikalarla süre gelen bir sürecin sonucu. Bu çevresel ve pandemi krizi, yapılan kötü çalışmaların meyvesi. Tasarım da dediğim gibi bu kötü politikaların ortasında kullanılan bir araç oldu. Ancak, daha empatik bir dünya inşa etmeye çok olumlu bir katkı sağlayabilir. Ben tasarımın daha az kapitalist tarafındayım ve bu yüzden projemin bu endişeleri önemsediğini ve onu çevreleyen şeyle daha eşitlikçi, daha özenli ve daha duyarlı bir toplumun kolektif inşası arayışında olduğunu düşünüyorum.
Tasarımınızla, yalnızca tasarımınızı deneyimleyen kullanıcıyı değil, aynı zamanda herhangi bir tasarım sürecine özgü birçok bileşen ve karmaşıklığı birbirine bağlamayı nasıl başarıyorsunuz?
Tasarım pratiğinin, nesneleri kimin kullanacağı ile ilgili olan iş sürecini bozduğunu düşünmüyorum, yani tasarım yaparken, tasarımın birincil nesnesini aynı anda koruyan bir dizi şey hakkında düşünmek zorundayım, bu da bu durumda yaklaşım ve gövdelerin belli bir yerde bir araya gelmesi oluyor.
Tasarım, insanları canlı olmayan nesnelere daha empatik bir şekilde nasıl bağlayabilir? Bu empatiyi arttırmanın nedeni nedir?
Bence biz insanlar oldukça eksiksiz duyusal varlıklarız, ancak vücudumuz hissedebileceğimiz her şeyi hissetmek için eğitilmemiş. Nesnelerin dünya ile insanların arabulucuları olduğunu düşünüyorum ve nesnelerle empati olması gerektiğini düşünmüyorum, bunun yerine, o cansız varlık için şefkat duygusu beslememizi sağlayan bu arabulucuları önemsemenin gerekli olduğuna inanıyorum.
Tasarımlar, küresel pandemi nedeniyle şu anda çok sınırlı olan fiziksel teması bir şekilde yenileyebilir ve yeni sosyal etkileşim yollarının ortaya çıkmasına yardımcı olabilir mi?
Pandemiden önce bile, insan ilişkilerinin en temel eylemlerinde bedenler arası bir karşılaşma yoktu. Diğerine bakış, dokunma, konuşma, karşılaşma. Pandemi bunu çok şiddetli bir şekilde gün yüzüne çıkardı ve şimdi, insan ilişkilerini yeniden inşa etmenin ve bulmanın zamanı geldi.
Çalışmanızın arttırılmış gerçeklik yerleştirmesi ve Digilogue iş birliği ile eklenen dijital katmanı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bence arttırılmış gerçeklik, bu nesnelerin ne olduğu ve ne için oldukları hakkında bir açıklama aracı olabilir, çünkü normalleştirilmiş ve kalıplara sokulmuş bir toplumda yaşamaya alışkınız. Bununla demek istediğim, genellikle, bizi çevreleyen nesnelere bakarız ve onların ne olduğunu anında anlarız. Kamu terapi cihazları söz konusu olduğunda, bu daha zordur, çünkü bunlar en yaygın nesne kategorilerinin dışındaki nesnelerdir ve kullanımları açısından garip gelebilir.
