2020’den beri yürütülen ve arşiv, sergi ve web sitesi üzerinden sunulan Türkiye’deki performans araştırmalarına odaklanan “Performans Arşivi” süreci, Salt Araştırma ve Programlar ekibinden Salt Araştırma ve Programlar Yardımcı Direktörü Fatma Çolakoğlu, Salt Program Sorumlusu Amira Akbıyıkoğlu ve Salt Kütüphane ve Arşiv Yönetmeni Sezin Romi aracılığıyla, Digilogue Summit ’22'de anlatıldı. Arşivci ve programcı bakış açısından yapılan panelde araştırmanın görselleştirilmesi, performansın kayıt altına alınması ve dijitalleştirilen arşivlerin kamuyla paylaşılması değerlendirildi.
Zorlu PSM Sky Lounge
20 Ekim - 16:15
Fatma Çolakoğlu araştırmayı, sorgulamayı ve üretimi merkezine alarak sanatın altındaki performans kavramını incelediklerini belirtti. “Sahnede 90’lar” sergisiyle benzer bir odakta hazırlanan yeni web projesi “Türkiye Performans Araştırması 1984-1999” Salt’ın desteği ile ulaşılabilir kılındı. Uzun soluklu araştırma sürecinde 1984’ten 1999’a dek Türkiye’de yapılmış performanslara yoğunlaşıldı. Etkinlikler ile bireysel performansların yer aldığı bu süreçte derlenen belgeler ilk kez kamuya sunuldu.
Çeşitli çalışmalardan derlenen proje 1984-1999 yılları arasındaki döneme ışık tutmak ve bir envanter oluşturarak, Türkiye’deki performans üzerinde yapılan araştırmalar için yeni bilgi ve kaynaklarla geliştirilip, bir referans kaynağı olmak üzere hazırlandı. 1990’lı yıllarda gerçekleşen performans üzerine bir arşiv oluşturma fikrinin, araştırmalar sürecinde ortaya çıktığı Amira Akbıyıkoğlu tarafından belirtildi.
Sergi ve web sitesi projesi Salt’ın üyesi olduğu Avrupa Müzeler Konfederasyonu L’Internationale’nin “Our Many Europes [Avrupalarımız]” projesi kapsamında gerçekleştirildi.
Disiplinlerarası kavramının yeni ortaya çıkmaya başladığı 90’lı yıllardaki etkinliklerde yer alan, yolu Bilsak Tiyatro Atölyesi’yle kesişen sanatçılardan, Bilsak’ın eğitimcilerinden Beklan Algan, Ayla Algan ve Erol Keskin 1988’te İBB Şehir Tiyatroları bünyesindeki Tiyatro Araştırma Laboratuarı’nı kurmasına kadar her detayı ele alan projede; tiyatro ve televizyon alanında deneyimli Hüseyin Katırcıoğlu’nun bu döneme paralel olarak 1991’de Ya Da Tiyatro’yu kuruşuna da değiniliyor. 1999’daki vefatına kadar Assos Gösteri Sanatları Festivali’nin Genel Yayın Yönetmenliğini üstlenen Katırcıoğlu’nun daha önce oyunculuk deneyimi olmayan yerel halkla birlikte profesyonel oyuncuların olduğu ortak bir çalışma olan “kitle tiyatrosu” örneğini hazırlaması da arşivde yer alan önemli detaylardan. Çanakkale’deki Behramkale Köyü’nün her bir tarafını sahne haline getiren bu festival, 2 yıl boyunca her sonbaharda düzenlendi. Ancak 1998 yılında kurucu üyelerin yapılanma isteği üzerine hayat geçirilmemiş olup daha sonrasında Katırcıoğlu’nun ölümüyle 1999’de son kez düzenlendi. Gerçekleştirildiği süre boyunca, düzenlenen performanslara ve Türkiye’de performans sanatının üzerine yoğunlaşan web projesini performanarisi.org üzerinden ziyaret edilebilir olduğu belirtildi.
Salt’ın Kütüphane ve Arşiv Yönetmenidir. Salt Araştırma’daki kütüphane çalışmalarının yanı sıra sanat arşivlerinin araştırma ve erişime açılması için gerekli süreçleri yürütmektedir. Salt’ın Türkiye sanat araştırmaları kapsamında gerçekleştirdiği çeşitli projelerde çalışan Romi, bu projelerin araştırma ve görselleştirmesinde yer aldı: O zamanlar konuşuyorduk (2012-2013), İngiltere’den Sevgilerle, İsmail Saray (2014-2015), İdealist Mektep, Üretken Atölye (2018-2019), Resim ve Heykel Müzeleri Derneği Tarihi (2022), Türkiye Performans Araştırması 1984-1999 (2022). Aralarında O zamanlar konuşuyorduk (2013), İpek Duben Yazı ve Söyleşileri 1978-2010 (2016) ile Mütevazı Bir Miras – Nilgün Özayten Kitabı‘nın (2013) bulunduğu e-yayınları yayıma hazırlayan Romi, İsmail Saray (2018) kitabının eş editörüdür.
Amira Akbıyıkoğlu, 2018’den beri Salt’ta programlar sorumlusu olarak görev yapmaktadır. Nur Koçak’ın Mutluluk Resimlerimiz (2019) sergisini sanat tarihçisi Ahu Antmen, Ardışık sergilerini (2021) küratör Farah Aksoy ile programladı. İpek Duben'in Ten, Beden, Ben sergisinde Vasıf Kortun, Farah Aksoy ve Sezin Romi ile birlikte çalıştı. Son dönem çalışmaları arasında, 1990’lar Türkiyesi’nin kültürel ortamı ile sanat üretimlerini sahne ve performans kavramları üzerinden inceleyen Sahnede 90’lar sergisi ve Türkiye Performans Araştırması 1984-1999 bulunmaktadır.
Fatma Çolakoğlu, İstanbul’un kültür ve sanat alanında on beş yılı aşkın süredir çalışıyor. Salt’’ta üç buçuk yılı aşkın süre Araştırma ve Programlar Yardımcı Direktörlük görevini yürüten Çolakoğlu, Araştırma ve Programlar Direktörlüğünü Şubat 2022’de üstlendi. ABD’nin Boston şehrinde bulunan Emerson College’de film yönetmenliği ve sinema tarihi dallarında lisans eğitimini tamamladıktan sonra, yüksek lisansını İngiltere’deki University of London, Goldsmiths College’da tiyatro yönetmenliği üzerine yaptı. 2005 yılında İstanbul Modern’in sinema departmanını kurdu ve 2008’in başlarına kadar kurumun programlama sorumluluklarının yanı sıra bölümün idari yöneticiliğini üstlendi. Ardından Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde kamu programları ile iletişim alanlarında on yılı aşkın yöneticilik görevlerini yürüttü. Pera Müzesi’nin aylık film ve video programı olan “Pera Film” bölümünü kurdu ve aynı zamanda kurumun güncel sergi projelerinde küratör ve proje koordinatörlüğü yaptı. 2020 Berlin Film Festivali, Berlinale’ye Uluslararası Kısa Film Jüri üyesi olarak davet edildikten sonra, 2021’de Almanya’nın Bonn şehrinde düzenlenen 18. Videonale programlarına katıldı.
Digilogue Summit için tüm gelişmeleri Digilogue ve Zorlu PSM Instagram sayfalarından takip edebilirsiniz.
Zorlu Holding’in DNA’sında yer alan inovasyon, teknoloji ve tasarım kavramları ile Zorlu Performans Sanatları Merkezi’nin dijital sanata olan yenilikçi yaklașımını somutlaștıran Digilogue platformu; “dijital dönüșüm” ekseninde etkileșim, keșif ve farkındalık yaratmak üzere her sene düzenlediği Digilogue Summit’i; Zorlu PSM çatısı altında beșinci kez gerçekleștiridi.